تفاوت سیم و کابل به ظاهر خیلی ساده است اما ذهن افراد زیادی را به خود مشغول کرده است. در عمل سیم و کابل‌ها عبور دهنده جریان الکتریکی از خود هستند و در شبکه‌های برق‌رسانی و سایر صنایع نقش مهمی دارند. در واقع این دو اصلاح به کرات در زمینه برق و ارتباطات استفاده می‌شوند و مردم هم در رابطه با آن‌ها گیج می‌شوند. لذا در نظر مشابه هم اما در حقیقت از هم دور و متفاوت تولید می‌شوند. تعاریف و باورهای غلطی در رابطه با تفاوت سیم و کابل وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم:
سیم چیست؟
سیم به یک رسانای الکتریکی منفرد اطلاق می‌شود که معمولاً از فلزاتی مانند مس یا آلومینیوم ساخته شده و برای انتقال جریان الکتریکی به‌کار می‌رود. این رسانا ممکن است بدون عایق (لخت) یا با یک لایه عایق پوشانده شود تا از تماس‌های ناخواسته و خطرات احتمالی جلوگیری کند. سیم‌ها به‌طور گسترده در سیم‌کشی داخلی دستگاه‌ها، مدارهای الکتریکی و سیستم‌های روشنایی استفاده می‌شوند. انعطاف‌پذیری و سادگی ساختار سیم‌ها، آن‌ها را برای کاربردهای متنوع مناسب می‌سازد.
کابل چیست؟
کابل مجموعه‌ای از دو یا چند سیم عایق‌دار است که در یک پوشش مشترک قرار گرفته‌اند و برای انتقال جریان الکتریکی یا سیگنال‌ها به‌کار می‌روند. این ساختار ترکیبی، مقاومت مکانیکی و الکتریکی کابل را افزایش داده و امکان استفاده در شرایط محیطی مختلف را فراهم می‌کند. کابل‌ها در سیستم‌های انتقال نیرو، ارتباطات مخابراتی و شبکه‌های داده مورد استفاده قرار می‌گیرند و بسته به نوع کاربرد، می‌توانند ویژگی‌های خاصی مانند مقاومت در برابر حرارت، رطوبت یا تداخلات الکترومغناطیسی داشته باشند.
باور غلط شماره ۱: سیم یک رشته است و کابل چند رشته
اولین تعبیر و تعریف اشتباه همین مورد است یعنی اغلب فکر می‌کنند که سیم به صورت یک رشته و کابل چند رشته تولید می‌شود. این تعریف کاملا غلط است و اساس و پایه تفاوت سیم و کابل نخواهد بود. درست است که کابل از مجموعه‌ای رشته سیم‌ها تشکیل شده است و به صورت یک رشته هادی در آمده است. اما باید بگوییم هر هادی که به صورت تک رشته است سیم نیست!
کابل‌های تک رشته زیادی ساخته می‌شوند که این تعریف غلط را نقض می‌کنند. برای مثال کابل فشار قوی تک رشته، کابل فشار ضعیف آرموردار، کابل هوایی تک رشته را می‌توان نام برد. سیم و کابل‌ها از جنبه‌های مختلفی کاربرد باهم متفاوت هستند. مثلا سیم‌های مفتولی مسی بدون روکش در سیم پیچی موتور و تجهیزات صنعتی کاربرد دارند و نوع روکش‌دار آن در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود.
باور غلط شماره ۲: هر هادی سایز پایین سیم و سایزهای بالاتر کابل هستند
دومین اشتباهی که افراد مرتکب آن می‌شوند در رابطه با سایز سیم و کابل‌ها است. یعنی فکر می‌کنند هر هادی سایز پایین سیم خواهد بود و آن دسته از هادی‌هایی که سایز بیشتری دارند، کابل هستند. شاید این تعریف برای برخی موارد درست باشد اما مثال نقض‌های زیادی هم برای آن دیده می‌شود. برای مثال سیم ارتی که سایز ۱*۱۵۰ دارد و معمولا روکش آن زرد یا سبز است. یا مثال دیگری که می‌توانیم به آن اشاره کنیم سیم نیمه افشان است؛ یعنی سیم نمیه افشان دارای سایز ۱*۷۰ است که روکش در نظر گرفته شده برای آن از جنس پی وی سی است. پس اگر به دنبال فهمیدن تفاوت سیم و کابل‌ها هستید بهتر است که تعاریف درست و دقیق آن‌ها را یاد بگیرید، ئو این باورهای غلط را حتی‌الامکان از ذهن خود دور کنید.
تفاوت های اصلی سیم و کابل
تعداد رشته
سیم‌ها معمولاً تک‌رشته‌ای هستند، به این معنی که از یک هادی منفرد تشکیل شده‌اند. کابل‌ها از چندین رشته هادی ساخته شده‌اند، اما استثناهایی نیز وجود دارد؛ برخی کابل‌ها، مانند کابل‌های هوایی و کابل‌های فشار قوی، ممکن است تک‌رشته‌ای باشند. بنابراین، هر سیم یک هادی تک‌رشته‌ای است، اما هر هادی تک‌رشته‌ای الزاماً سیم نیست. برخی کابل‌ها نیز ممکن است تک‌رشته‌ای باشند اما به دلیل داشتن عایق‌بندی و سایر ویژگی‌ها در دسته کابل‌ها قرار بگیرند.
کاربرد
از نظر کاربرد، سیم‌ها دامنه استفاده وسیع‌تری نسبت به کابل‌ها دارند و در بسیاری از سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. کابل‌ها قدرت بالاتری نسبت به سیم‌ها دارند و در نتیجه برای وظایف سنگین‌تر و انتقال توان بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. کابل‌ها دارای عایق‌بندی و محافظت بیشتری هستند، در حالی که سیم‌ها معمولاً بدون پوشش یا با عایق ساده عرضه می‌شوند. سیم‌ها به وضوح قابل مشاهده‌اند، اما کابل‌ها به دلیل عایق‌بندی ضخیم‌تر، به راحتی قابل تشخیص نیستند.
ضخامت
ضخامت سیم و کابل به ساختار و تعداد هادی‌های آن‌ها بستگی دارد. سیم‌ها معمولاً از یک هادی منفرد تشکیل شده و در نتیجه ضخامت کمتری دارند. در مقابل، کابل‌ها از چندین هادی عایق‌دار تشکیل شده‌اند که در یک پوشش مشترک قرار گرفته‌اند، بنابراین ضخامت بیشتری نسبت به سیم‌ها دارند. این افزایش ضخامت در کابل‌ها به‌دلیل وجود لایه‌های متعدد عایق و روکش‌های محافظ است که برای افزایش ایمنی و مقاومت مکانیکی طراحی شده‌اند.
وزن
به‌طور کلی، کابل‌ها به‌دلیل داشتن چندین هادی و لایه‌های عایق و روکش‌های اضافی، وزن بیشتری نسبت به سیم‌های منفرد دارند. این افزایش وزن می‌تواند بر نحوه نصب و مدیریت کابل‌ها تأثیر بگذارد و نیازمند تجهیزات و تکیه‌گاه‌های مناسب برای حمایت و نگهداری باشد. در مقابل، سیم‌های منفرد به‌دلیل ساختار ساده‌تر و وزن کمتر، معمولاً در کاربردهایی که نیاز به انعطاف‌پذیری و نصب آسان دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تحمل ولتاژ
کابل‌ها به‌دلیل ساختار پیچیده‌تر و لایه‌های عایق متعدد، معمولاً برای تحمل ولتاژهای بالاتر طراحی شده‌اند و در سیستم‌های انتقال نیروی برق با ولتاژ بالا استفاده می‌شوند. در مقابل، سیم‌ها به‌دلیل داشتن یک لایه عایق یا حتی بدون عایق، معمولاً برای ولتاژهای پایین‌تر مناسب هستند و در کاربردهای داخلی و مدارهای الکترونیکی با ولتاژ کم به‌کار می‌روند. انتخاب مناسب بین سیم و کابل بر اساس میزان ولتاژ مورد نیاز و شرایط عملیاتی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
عایق
سیم‌ها معمولاً دارای یک لایه عایق هستند که هادی را پوشش می‌دهد و از تماس مستقیم با محیط خارجی جلوگیری می‌کند. در مقابل، کابل‌ها دارای چندین لایه عایق و روکش‌های محافظ هستند که هر هادی را به‌صورت جداگانه عایق کرده و سپس تمامی هادی‌ها را در یک پوشش مشترک قرار می‌دهند. این ساختار چندلایه در کابل‌ها، ایمنی و مقاومت آن‌ها را در برابر شرایط محیطی نامساعد افزایش می‌دهد و امکان استفاده در کاربردهای صنعتی و خارجی را فراهم می‌کند.
علامت‌گذاری
سیم‌ها و کابل‌ها دارای سیستم‌های علامت‌گذاری متفاوتی هستند که اطلاعاتی مانند نوع هادی، سطح مقطع، نوع عایق و ولتاژ قابل تحمل را مشخص می‌کنند. این علامت‌گذاری‌ها به‌صورت حروف و اعداد بر روی عایق یا روکش سیم و کابل درج می‌شوند و به تکنسین‌ها و مهندسان کمک می‌کنند تا محصول مناسب را برای کاربرد موردنظر انتخاب کنند. به‌عنوان مثال، وجود حروفی مانند “B” نشان‌دهنده زره‌دار بودن کابل و “R” نشان‌دهنده محافظ لاستیکی است.
طول عمر
به‌طور کلی، کابل‌ها به‌دلیل داشتن لایه‌های عایق و روکش‌های محافظ متعدد، طول عمر بیشتری نسبت به سیم‌های منفرد دارند. این ویژگی به‌خصوص در محیط‌های سخت و شرایط عملیاتی دشوار اهمیت پیدا می‌کند. طول عمر متوسط کابل‌ها حدود ۳۰ سال است، در حالی که سیم‌ها معمولاً طول عمر کمتری دارند و ممکن است نیاز به تعویض یا نگهداری بیشتری داشته باشند.
هادی
هادی‌های مورد استفاده در سیم‌ها و کابل‌ها ممکن است از جنس‌های مختلفی مانند مس یا آلومینیوم باشند. سیم‌ها معمولاً دارای یک هادی منفرد هستند که می‌تواند به‌صورت مفتولی (سخت) یا افشان (نرم) باشد. در مقابل، کابل‌ها از چندین هادی تشکیل شده‌اند که هر کدام به‌صورت جداگانه عایق شده و سپس در یک پوشش مشترک قرار می‌گیرند. این ساختار چندهادی در کابل‌ها امکان انتقال جریان‌های بالاتر و افزایش انعطاف‌پذیری را فراهم می‌کند.
